Vegan και Χριστιανισμός : Μια “νηφάλια” και “ευγενική” συζήτηση

Ξεκινώντας θα μου επιτρέψετε κάποιες απαραίτητες διευκρινίσεις προς αποφυγή παρεξηγήσεων, τις οποίες φοβάμαι ότι δεν θα αποφύγω παρά την καλή μου πρόθεση και διάθεση :

Δεν διεκδικώ κανένα αλάθητο, δεν υποστηρίζω ότι εκφράζω Την “Αλήθεια” και δεν εκπροσωπώ κανέναν (άτομο ή κίνημα ή ρεύμα κτλ) πλην του εαυτού μου.

Το τελευταίο χρονικό διάστημα έκανα την μετάβαση από την χορτοφαγία (με την παράλληλη κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων και αυγών) στην αυστηρή χορτοφαγία και νωρίτερα ξεκίνησα την αποφυγή προϊόντων των οποίων η παραγωγή σχετίζεται με την χρήση ζωϊκής προέλευσης συστατικών ή (και) την εκμετάλλευση ζώων (π.χ. εργαστηριακά πειράματα).

Η επιλογή αυτή ήταν αποτέλεσμα έρευνας και ενημέρωσης. 

Δεν είναι του παρόντος να παρουσιάσω τα επιχειρήματα υπέρ του vegan τρόπου ζωής, πολύ γενικά όμως να αναφέρω ότι στηρίζονται σε τρεις πυλώνες : την ηθική, την υγεία και την οικολογία. Το διαδίκτυο είναι γεμάτο από ιστοσελίδες, άρθρα και video από τα οποία μπορείτε να ενημερωθείτε.

Κατά τη διάρκεια της έρευνάς μου διαπίστωσα ότι οι βασικές αρχές του vegan τρόπου ζωής (η μη βία, ο σεβασμός του περιβάλλοντος και των έμβιων όντων, η συμπόνοια και η αγάπη για όλα τα ζωντανά πλάσματα κτλ) συμπορεύονται με τις φιλοσοφικές και θρησκευτικές προσωπικές αντιλήψεις μου. Ακόμη ένα ξεκαθάρισμα : είμαι ένας εντελώς ασυνεπής χριστιανός και διαθέτω ελλιπή (κατά την γνώμη μου και αναλόγως των στόχων μου) θεολογική κατάρτιση. Δεν πρόκειται να σας απευθυνθώ με στόμφο, έπαρση και αλαζονεία, υποστηρίζοντας ότι εκφράζω την “απόλυτη αλήθεια” του Χριστιανισμού, της χριστιανικής θεολογίας, της Εκκλησίας ή δεν ξέρω ποιού άλλου. Αρκετοί σας το λένε αυτό. Ευχαριστώ αλλά δεν θα πάρω..

Ήταν αναμενόμενο να συζητηθεί η σχέση του βιγκανισμού με την θρησκεία. Ας μην ξεχνούμε πόσο σημαντικό ρόλο παίζει η θρησκεία στην κοινωνία. Μόνο ως θετική θα μπορούσα να δω αυτή την εξέλιξη. Αναλόγως της σχέσης που έχει με την θρησκεία όποιος συμμετέχει σε αυτή την συζήτηση, αλλά και αναλόγως της ιδιότητάς του ποικίλουν τα ενδιαφέροντα και οι απόψεις του. Δυστυχώς ή ευτυχώς αναλόγως και του χαρακτήρα του εκφράζεται. Είναι νομίζω λογικό, άνθρωποι που νιώθουν ότι έχουν μια πιο στενή σχέση με την θρησκεία να αναζητήσουν στις πηγές, στις ιδέες και στην ιστορία της θρησκευτικής παράδοσης στην οποία ανήκουν (με όποιο τρόπο) στοιχεία που έχουν σχέση με την επιλογή τους. Ένας από αυτούς είμαι και εγώ. Μήπως αυτό δεν συμβαίνει με όλα τα κοινωνικά θέματα;

Η έρευνα τους οδήγησε στην ανακάλυψη σχετικών βιβλικών και πατερικών χωρίων. Προσωπικά δεν θεωρώ ότι η έρευνα έχει ολοκληρωθεί και ότι μπορούν να εξαχθούν παγιωμένα συμπεράσματα χωρίς την απαραίτητη συζήτηση και με όσους διαφωνούν.

Εδώ όμως άρχισαν τα “έκτροπα”....

Άλλη μία διευκρίνιση : Είμαι κάθετα αντίθετος στον κακοποιητικό λόγο (ειρωνία, ύβρεις, προσβολές, απαξίωση κτλ) είτε αυτός εκφέρεται από την μία είτε από την άλλη πλευρά. Δυστυχώς η ευγένεια παρεξηγείται ως αδυναμία. Τί να κάνουμε; Ο καθείς ό,τι διαθέτει..

Όπως λοιπόν διαφωνώ με την λεκτική βία (ως κακοποιητικός λόγος) προς τους κρεοφάγους, άλλο τόσο με λύπη διαπίστωσα το ίδιο φαινόμενο σε κοινωνικά δίκτυα και άρθρα από ανθρώπους που (είτε κληρικοί είτε λαϊκοί) υποτίθεται ότι σχετίζονται με την Εκκλησία ή την θεολογία της. Ευτυχώς είναι περισσότερα τα παραδείγματα αυτών που διαφωνούν αλλά εκφράζονται με σεβασμό και ευγένεια.

Μια από τις κατηγορίες τις οποίες εκτοξεύουν είναι ότι οι vegan είναι άθεοι, “αιρετικοί”, αλλόθρησκοι, αλλόδοξοι ή μέλη Νέων Θρησκευτικών Κινημάτων.

Και έχουν απόλυτο δίκιο!!!!

Ο θρησκευτικός πλουραλισμός των vegan είναι γεγονός και κατά την γνώμη μου ένα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα. Ο vegan μπορεί να είναι άθεος, αγνωστικιστής, χριστιανός, βουδιστής, ινδουϊστής, παγανιστής κ.ο.κ. Μπορεί να είναι άνθρωπος ετεροφυλόφιλος, ομοφυλόφιλος, αμφιφυλόφιλος, διεμφυλικός, διαφυλικός ή ο,τιδήποτε άλλο. Μπορεί να είναι Ελληνας, Κινέζος ή Εσκιμώος, μπορεί να είναι μαύρος ή λευκός, με λίγα λόγια μπορεί να είναι οποιοσδήποτε άνθρωπος ανεξαρτήτως θρησκείας, φυλής, εθνικότητας, κοινωνικού ή βιολογικού φύλου και πάει λέγοντας. Η ομοιότητα είναι η κοινή πεποίθηση στις αξίες του σεβασμού της ζωής και του περιβάλλοντος. Κάτι που δεν περιορίζεται στο “τί τρώω”. Είναι ανάγκη να τονιστεί αυτό.

Επειδή όμως μια εθνοκεντρική και ξενοφοβική νοοτροπία κυριαρχεί στην χώρα μας, οτιδήποτε προέρχεται από το “εξωτερικό” (και ιδιαιτέρως από την “επάρατη και άθεη ή αιρετική Δύση”!!!) αντιμετωπίζεται μετά βδελυγμίας (το λιγότερο!) και καταδικάζεται εντελώς άκριτα τις περισσότερες φορές.

Έλλειψη κριτικής σκέψης και κοινής λογικής αυτή η μάστιγα...

Η συζήτηση σε θεολογική βάση (όταν αυτό γίνεται εφικτό διότι κάποιοι θεωρούν σχεδόν απαγορευμένη την έρευνα των βιβλικών ή πατερικών πηγών εκτός και αν όποιος την κάνει συμφωνεί μαζί τους) αναλώνεται συνήθως σε μια στείρα ανταλλαγή “τσιτάτων” που θυμίζει “αγιογραφική μονομαχία” ζηλωτή ορθοδόξου με μάρτυρα του Ιεχωβά, ενώ συχνά καταλήγει στον κακοποιητικό λόγο που ανέφερα παραπάνω.

Αν οι διαφωνούντες (όχι όλοι ευτυχώς) έδειχναν ένα γνήσιο ενδιαφέρον να ενημερωθούν για τα επιχειρήματα των vegan και να συζητήσουν αυτό θα ήταν το ιδανικό. Δυστυχώς τις περισσότερες φορές καταλήγουν στην παράθεση χωρίων από την Αγία Γραφή και τους Πατέρες όπου αναφέρεται η κρεοφαγία (θέλοντας να αντικρούσουν τα αντίστοιχα χωρία που αναφέρονται στην χορτοφαγία) χωρίς καμία διάθεση να ακούσουν και με ύφος “φωτεινού παντογνώστη” λίγο πριν αναφέρουν τον ρόλο του ανθρώπου ως “διαχειριστή της φύσης” (ή και ιδιοκτήτη! Συγγνώμη αλλά νόμιζα ότι ιδιοκτήτης της Δημιουργίας είναι ο Δημιουργός της...) ο οποίος συνεπάγεται κατά την δική τους αντίληψη μια αδιαμφισβήτητη αυτοδικαίωση και ένα αδιαπραγμάτευτο προνόμιο αυθαιρεσίας και αλόγιστης εκμετάλλευσής της. Τελικά εκτροχιάζονται (όχι όλοι ευτυχώς!) και προβάλλουν ως ατράνταχτο επιχείρημα τους...γευστικούς κάλυκές τους ως απαραβίαστο δικαίωμα!!!

Ας χαλαρώσουμε...

Το ατόπημα της στείρας παράθεσης βιβλικών και πατερικών χωρίων το έχω διαπράξει κι εγώ. Κάποιες φορές έχασα και την ψυχραιμία μου. Ζητώ συγγνώμη δημοσίως.

Υπάρχει όμως και ο “νόμος” της δράσης – αντίδρασης.

Με δικαιολογεί απολύτως;

Σαφώς όχι.

Ας αφήσουμε στους ειδικούς επιστήμονες το ζήτημα των επιπτώσεων στην υγεία και στο περιβάλλον και ας παρακολουθούμε με ενδιαφέρον τα πορίσματα των ερευνών τους.

Όσον αφορά την ηθική διάσταση του ζητήματος (θα γίνω κοινότυπος) πραγματικά θα ήθελα με ειλικρίνεια να σκεφτεί ο κάθε κρεοφάγος το ενδεχόμενο επίσκεψης σε κάποια κτηνοτροφική ή πτηνοτροφική μονάδα, την παρουσία του στην διαδικασία εκτροφής, σφαγής και αλίευσης. Θα με ενδιέφερε πολύ η προσωπική μαρτυρία του και οι εντυπώσεις τις οποίες αποκόμισε. Ακόμη κι αν αρνείται την επίσκεψη μια μικρή έρευνα στο διαδίκτυο μπορεί να αποβεί πολύ χρήσιμη. Κυκλοφορούν πάμπολλα σχετικά video.

Η προσωπική θρησκευτική πίστη μου νιώθω ότι συμβαδίζει με την επιλογή μου.

Όπως έγραψα στο facebook (ζητώντας απαντήσεις και όχι εκφράζοντας δόγματα!) σε ανάρτηση και σε σχόλιο σε ανάρτηση αγαπημένου φίλου και εκλεκτού συναδέλφου :

“Η κρεοφαγία αναφέρεται στην Γραφή μετά την Πτώση και νομίζω κυρίως μετά τον Κατακλυσμό. Μήπως είναι και αυτή αποτέλεσμα της Πτώσης; Οφείλουμε να έχουμε ως πρότυπό μας τον προ-πτωτικό ή τον μετα-πτωτικό κόσμο;

Μήπως η κρεοφαγία επιβλήθηκε στον μετα-πτωτικό κόσμο ως αποτέλεσμα της Πτώσης αλλά ενδεχομένως και ως αναγκαιότητα επιβίωσης; Μια αναγκαιότητα που σαφώς η σύγχρονη επιστήμη και τεχνολογία μπορεί να ικανοποιήσει και με άλλους τρόπους; Προσωπικά δεν σκέπτομαι ότι αποτελεί υποχρέωση η χορτοφαγία αλλά μια ενσυνείδητη ελεύθερη επιλογή.

Το όραμα του Πέτρου στο βιβλίο των Πράξεων μήπως έχει άλλη έννοια; Μήπως ήταν προτροπή για άνοιγμα του Ευαγγελίου στα έθνη και κατάρριψη κάθε εθνοκεντρικής κτλ αντίληψης και επιφύλαξης που ενδεχομένως να είχε εκείνη την στιγμή ο Πέτρος αλλά και η πρώτη ιουδαιοχριστιανική κοινότητα;

Μήπως αποτελεί ένα διαχρονικό πνευματικό μήνυμα και όχι κάποια διατροφική οδηγία; Μήπως τα βιβλικά χωρία και οι συνοδικές αποφάσεις που καταδικάζουν την κατάκριση των κρεοφάγων καταδίκαζαν τον ίδιο τον ρατσισμό και την κατάκριση προς τους κρεοφάγους (όπως και προς κάθε άνθρωπο), αρνητικά φαινόμενα που διαχρονικά καταδικάζει η Εκκλησία και δεν είχαν ως σκοπό μια απλή υπεράσπιση της κρεοφαγίας;
ΣΕ ΚΑΜΙΑ περίπτωση δεν ζητώ την επιβολή και την υποχρέωση.

ΣΕ ΚΑΜΙΑ περίπτωση δεν θεωρώ έναν χορτοφάγο “καλύτερο” χριστιανό από έναν κρεοφάγο.
Άλλωστε τα “εξερχόμενα” βαραίνουν και όχι τα “εισερχόμενα”.

Προσωπική μου άποψη είναι ότι η ελεύθερη και χωρίς ΚΑΜΙΑ υποχρέωση επιλογή της χορτοφαγίας δεν ωφελεί μόνο την υγεία μας (κάτι για το οποίο διεξάγεται σοβαρή επιστημονική συζήτηση από ειδικούς επιστήμονες, στην οποία δεν ξέρω κατά πόσο θα μπορούσαμε να συμμετάσχουμε οι θεολόγοι ή άλλοι μη ειδικοί) και το περιβάλλον (ισχύει το ίδιο με το προηγούμενο) αλλά εκτός του ότι ενισχύει την πνευματικότητα (ενισχύει, όχι ότι αποτελεί προαπαιτούμενο) είναι και μια έκφραση αγάπης και συμπόνοιας για όλα τα ζωντανά πλάσματα Του Θεού, ακόμη κι αν αύριο η κτηνοτροφία και η αλιεία επέλεγε τις πλέον “ανώδυνες” μεθόδους. Προσωπικά θλίβομαι για τον βασανισμό και τον θάνατο οποιουδήποτε ζωντανού πλάσματος για οποιοδήποτε σκοπό.

Ας μην περάσουμε στην επιχειρηματολογία του τί πρέπει να γίνει αν βρεθούμε αντιμέτωποι με κάποιο αιλουροειδές σε κάποια ζούγκλα (!!!) ή αν έχουμε να κάνουμε με τρωκτικά και έντομα που δημιουργούν υγειονομικούς κινδύνους. Εκεί νομίζω οι απαντήσεις είναι προφανείς.
Δεν μπορώ να ομιλώ εξ ονόματος οποιουδήποτε είδους ρεύματος ή κινήματος. Αποτελεί προσωπική επιλογή μου για τους δικούς μου λόγους. Όπως επίσης ότι δεν δέχομαι καμία υποχρέωση για θεολογικούς ή άλλους λόγους.

Απλώς θεωρώ ότι η πίστη μου (όποια τέλος πάντων διαθέτω και με οποιοδήποτε πρόσημο ή περιεχόμενο) συμβαδίζει με την προσωπική επιλογή μου. Επιβεβλημένη σαφώς και δεν είναι. Έχω μια “φυσική” αλλεργία σε ο,τιδήποτε “επιβεβλημένο”.

Η θεολογική “κατάρτισή” μου σαφώς και είναι ελλιπέστατη.

Όποιος διαβάζει τις κατά καιρούς αναρτήσεις μου νομίζω ότι έχει καταλάβει την στάση μου απέναντι σε ο,τιδήποτε περιέχει αυταρχισμό και επιβολή. 
Η Σωτηρία (που είναι όντως “πολύ μεγάλο πράγμα” για να θυμηθούμε και το υπέροχο τραγούδι του Κραουνάκη) δεν μπορεί να θεωρηθεί ανθρώπινο κατόρθωμα.

Αν δεν κάνω λάθος, για εμάς τους ορθόδοξους τουλάχιστον, είναι αποτέλεσμα μιας “συνέργειας” μεταξύ της δωρεάς της Θείας Χάριτος και του αγώνα του ανθρώπου. Πάνω από όλα είναι Δωρεά Του Αναστημένου Χριστού. Καμία διατροφική επιλογή (και όχι μόνο διότι ο βιγκανισμός δεν περιλαμβάνει μόνο την διατροφή) δεν μπορεί ούτε να την εξασφαλίσει, ούτε να την προϋποθέσει".
Πιστεύω όμως ότι τουλάχιστον εμένα μπορεί να με βοηθήσει”.

Ας μείνουμε εδώ προς το παρόν (θα επανέλθουμε άλλωστε...) και επιτρέψτε μου να αναφέρω ένα αγαπημένο μου χωρίο από την Αγία Γραφή (μιας και είπαμε για “τσιτάτα”) :

“καὶ γνώσεσθε τὴν ἀλήθειαν καὶ ἡ ἀλήθεια ἐλευθερώσει ὑμᾶς”.

Κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο κεφ. 8, στιχ. 32